Köpekler, çevrelerinde olan biteni duyuları ile algılar: görürler, duyarlar, koklarlar…
Sonra bu şeylerin iyi mi kötü mü olduğunu anlamaya çalışırlar.
Ama bazen bazı şeyleri yanlış anlarlar ya da birbirine karıştırırlar. İşte buna "algı dağılımı" diyoruz.
Köpek bir şeyden korktuysa ya da çok sevindiyse, bazen benzer şeylere de aynı tepkiyi verir.
Örnek:
Bir kere gök gürültüsünden korktuysa,
Sonra araba sesi duyduğunda da korkabilir,
Çünkü o da “güm güm” gibi bir sestir.
Başka örnek:
Bir çocuk köpeğe güzel davranırsa,
Köpek, tüm çocukları sevmeye başlayabilir!
“Çocuklar iyidir” diye düşünür.
Köpek zamanla benzer şeyler arasındaki farkları öğrenebilir.
Örnek:
Sadece gerçek kapı zili çalınca havlamayı öğrenir,
Ama telefon zili çalınca sessiz kalır.
Başka örnek:
Sahibi “gel” dediğinde gelir,
Ama başkası “gel” derse gelmez.
Bu da köpeğin neye tepki verip neye vermemesi gerektiğini öğrendiğini gösterir.
Köpekler de tıpkı çocuklar gibi öğrenir.
. BİR KERE OYNADIN:
Bir köpek topu yakaladığında ödül aldı → çok sevindi.
. AMA TOP BENZER GÖRÜNÜYORSA:
Başka bir renk topu görünce de heyecanlanır → çünkü onun da aynı şey olduğunu sanır!
Bu, genelleme.
Ama sonra anlar ki:
Kırmızı top → ödül var
Mavi top → oyun yok
Bu da ayırt etmeyi (ayrımsamayı) öğrenmesidir.
Çünkü bazı köpekler bir kere kötü bir şey yaşayınca, benzer şeyleri hep kötü sanabilir.
Örnek:
Bir kere erkek biri canını yaktı → şimdi tüm erkeklerden korkuyor.
Bir kere bir beyaz önlüklü kişi iğne yaptı → şimdi tüm beyaz giysililerden korkuyor.
Bu da fazla genelleme yüzünden olur.
Ama sabırla öğretirseniz, köpek şunu anlayabilir:
“Hayır hayır, bu kişi farklı. Bu bana zarar vermiyor.”
Köpeklere dünyayı daha iyi tanımaları için yardım etmeliyiz.
Komutları sadece evde değil, dışarıda da çalışmalıyız.
Farklı sesler, farklı insanlar, farklı yerlerde pratik yapmalıyız.
Köpek bir şeyi doğru yaptığında hep ödül vermeliyiz (sevgi, mama, aferin!).
KAVRAM | NE DEMEK? | ÖRNEK |
---|---|---|
Genelleme | Her şeyi aynı sanmak | Bir çocuktan korktu → tüm çocuklardan korkmak |
Ayrımsama | Aradaki farkı öğrenmek | Gerçek kapı ziline havlamak, telefona değil |
Eğitimle | Daha doğru karar vermeyi öğrenmek | Hangi sesi, kişiyi, durumu ciddiye almalı? |