Kısırlaştırma; dişi köpeklerde yumurtalıkların (ve gerekirse rahmin), erkek köpeklerde ise testislerin cerrahi olarak alınması işlemidir. Tıbbi adıyla ovariohisterektomi (dişi) ve orşiektomi (erkek) olarak adlandırılır.
Kısırlaştırma, yalnızca üremeyi durdurmak amacıyla değil, aynı zamanda sağlık sorunlarının önlenmesi, davranışsal düzenlemeler ve toplumsal hayvan refahı açısından da oldukça önemlidir.
Üreme organlarına bağlı hastalıkların önlenmesi
Tümör risklerinin azaltılması
Davranışsal problemlerle mücadele
Sahipsiz hayvan popülasyonunun kontrolü
Sokağa terk edilmelerin önlenmesi
Rahim iltihabı (pyometra) riskini ortadan kaldırır
Meme tümörü gelişme olasılığı %90’a kadar azalır (özellikle ilk kızgınlıktan önce yapılırsa)
Yumurtalık kistleri, rahim kanseri gibi riskler engellenir
Testis tümörleri riski ortadan kalkar
Prostat büyümesi ve iltihabı riski azalır
Saldırganlık ve bölge işaretleme davranışlarında azalma görülebilir
| Cinsiyet | İdeal Yaş | Açıklama |
|---|---|---|
| Dişi | 6–12 aylık arası | İlk kızgınlıktan önce yapılması önerilir (meme tümörü riskini ciddi oranda azaltır) |
| Erkek | 6–9 aylık arası | Cinsel olgunluğa ulaşmadan önce yapılması tavsiye edilir |
Not: Bazı büyük ırklarda kemik gelişimi tamamlanana kadar (12–18 ay) beklemek gerekebilir. Veteriner hekimin önerisi önemlidir.
İşlem genel anestezi altında yapılır
Dişilerde karın bölgesinden küçük bir kesiyle; erkeklerde testis torbasından işlem gerçekleştirilir
Operasyon genellikle 30–60 dakika sürer
Aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilebilir
7–10 gün içinde dikişler alınır (ya da kendiliğinden eriyen dikişler kullanılır)
Kısırlaştırma sonrası bazı davranışsal değişiklikler gözlenebilir:
| Önce | Sonra (olası) |
|---|---|
| Saldırganlık eğilimi | Daha sakin, sosyalleşmeye açık |
| Dişi kokusu arama | Dışarı çıkma isteğinde azalma |
| Sürekli bölge işaretleme | Azalan idrar spreyi davranışı |
| Kızgınlık döneminde huzursuzluk | Hormon dalgalanmaları sona erer |
Not: Her köpekte aynı davranışsal değişim olmayabilir. Eğitim ve çevresel faktörlerle birlikte değerlendirilmelidir.
Anestezi riski her cerrahi işlemde olduğu gibi mevcuttur (ön tetkik önerilir)
Kısırlaştırma sonrası metabolizma yavaşlayabilir → kilo alma eğilimi olabilir → uygun diyet uygulanmalıdır
Dişi köpeklerde operasyon biraz daha invaziftir; daha dikkatli bakım gerekebilir
Sahipsiz hayvanların çoğalması önlenir
Sokaklarda doğan yavruların hastalıklı, aç veya ölü bulunmasının önüne geçilir
Belediyelerin ve barınakların yükü azalır
Kuduz ve diğer zoonotik hastalıkların yayılması engellenir
Kısırlaştırma köpeğimin kişiliğini değiştirir mi?
Hayır, kişilik değişmez. Sadece bazı hormonal davranışlar azalabilir. Daha dengeli ve sosyalleşmeye açık hale gelmesi mümkündür.
Kilo alır mı?
Evet, metabolizma yavaşladığı için kilo alma eğilimi olabilir. Ancak uygun diyet ve egzersizle bu önlenebilir.
Dişi köpek annelik yapmadan kısırlaştırılırsa üzülür mü?
Hayır, bu bilimsel bir yanılgıdır. Köpeklerde "annelik isteği" insanlar gibi psikolojik bir ihtiyaç değildir. Ürememek onların psikolojisini etkilemez.
Kısırlaştırma, sadece istenmeyen gebelikleri önlemekle kalmaz; birçok sağlık sorununun önüne geçer, davranışsal denge sağlar ve toplumsal hayvan sağlığına katkı sunar.
Her kısırlaştırma kararı, köpeğin yaşı, ırkı, sağlık durumu ve yaşam koşulları göz önünde bulundurularak, mutlaka bir veteriner hekim eşliğinde planlanmalıdır.
Kısırlaştır = Koruyucu Sağlık + Sorumlu Sahiplik + Toplum Refahı
